7 Breevenen

Breevenen: waterwingebied en nieuw natuurgebied.

Als je van de Hondsrug af Breevenen binnen fietst ervaar je de omgeving vaak eerst als leegte. Toch is hier ook genoeg te zien als je de tijd neemt om rustig de omgeving op je in te laten werken. Soms moet je goed je best doen. Hieronder zie je foto’s die bijna zoekplaatjes zijn……. Gemaakt op 3 maart 2021. In zo’n open gebied is een verrekijker heel fijn!

vier vrouwtjes fazanten in het gras
twee van de vrouwtjes uitvergroot
mannetjes fazant: een stuk kleurrijker!
drie reeën verborgen in de ruigte
de reeën een beetje uitvergroot
soms blijft het hier niet bij 3 reeën………

Ontstaan van dit nieuwe natuurgebied

Je bent gestopt bij het bankje, dat is waar het waterwinningsgebied begint.

Tot 20 jaar geleden was hier landbouwgrond. In 2002 is de WMD begonnen om ook hier waterputten te maken om grondwater omhoog te pompen voor de drinkwatervoorziening, aansluitend op het gebied bij Duunsche Landen. Tegelijk met de waterwinning is men begonnen om de aangekochte landbouwgrond om te zetten in natuurgebied. Er loopt nu een strook natuur van de Hondsrug bij Gieten naar de Hunze, naast de landbouwgrond die nog in gebruik is voor akkerbouw en veeteelt.

Verschraling en vernatting

Het beleid is er op gericht om kruidenrijke graslanden te laten ontstaan, met daardoorheen slenken waar o.a. kwelwaterplanten zich thuis voelen. Er wordt ingezet op verschraling en deels vernatting van de grond.

Voor de landbouw was het belangrijk om te zorgen dat het land niet te nat werd. Kwelwater werd door flinke sloten snel afgevoerd uit het gebied, water werd van de akkers afgevoerd via drainagesystemen. Nu zijn hier in het natuurgebied de diepe sloten dicht gemaakt en ondiepe slenken gegraven. Zo wil men het kwelwater langer vasthouden en zorgen voor natte natuur rondom de slenken.

In het gebied hier zorgt men voor verschraling door te maaien en het maaisel af te voeren, waardoor o.a. het stikstofgehalte in de grond afneemt. Verderop worden koeien ingezet om het gras te eten en de graslanden geschikt te maken voor weidevogels. Zo hoopt men de biodiversiteit te vergroten.

Tip: zoek de plant!

Kleine watereppe: een plant in of vlak bij water. Hier in de sloot bij het bankje van de stopplek. Kleine watereppe houdt onder andere van kwelwater, dus deze sloot is een prima plekje. Je ziet her en der de roestbruine kleur en een vliesje op het water als teken dat er kwelwater in de sloot omhoog komt. De deelblaadjes van het blad lijken wel op lamellen van een jaloezie, horizontaal gericht naar het licht. Aan het eind van het voorjaar wordt het gras bij de sloot zo hoog dat het water in de sloot en de planten daarin bijna niet meer te vinden zijn!

Tip: zoek de plant!

Als je over het gebied uitkijkt zie je stroken riet waar de lagere, natte gedeeltes zijn. Het riet moet niet afgemaaid worden: de holle, dode stengels zijn in de winter heel belangrijk voor de zuurstofvoorziening voor de delen van de plant onder water. Bovengronds is het dode riet ook een mooie schuilplaats voor insecten en vogels en andere dieren. Hier zie je dat de rietgors dankbaar gebruik maakt van het riet als uitkijkpost. Gedurende voorjaar en zomer zie je het hier steeds groener worden van de nieuwe stengels en bladeren die de plek van de oude gaan innemen.

Vogels

Hier de rietgors in een boom. Hij heeft iets met riet: eet in de winter van de zaden (in de zomer staan er insecten op het menu). Voor hun nest op graspol of tussen biezen worden vaak stukjes rietstengel gebruikt. Soms worden rietpluimen gebruikt om het nestje mee te bekleden.

Geluid rietgors

Kievit: 3 maart 2021. Deze kievit zoekt een broedplek, midden op het nog zwarte bouwland tegenover het bankje van de stopplek. De ruigte van het natuurgebied wordt vermeden, kaal akkerland of laag gras heeft de voorkeur. Daar is het gemakkelijker om voedsel te zoeken.

Geluid kievit

Torenvalk, kleiner dan de buizerd.
Bijna altijd wel te zien als je door Breevenen fietst. Biddend in de lucht op zoek naar prooi, of zittend op de elektriciteitsdraden, in een boom of op een paaltje.
Ook de buizerd zie je hier veel.

Geluid torenvalk

Vogels met kleur……

Het is de moeite waard om een poosje stil te staan in Breevenen.
Zomaar 4 kleurige vogeltjes tijdens een kort wandelingetje op 20 april: witgat, blauwborst, geelgors en roodborsttapuit!

Holpijp

20 april: naast de kleine watereppe komt ook de holpijp op in het slootje bij het bankje (zie de foto hierboven). Holpijp houdt ook echt van kwelwater. Hoort bij de paardenstaarten. Dit zijn planten die niet bloeien, maar sporen vormen, net als mossen en varens. De stengels zijn echt hol van binnen. Ze bestaan uit leden die heel gemakkelijk uit elkaar getrokken kunnen worden. Groeit in of vlak langs het water. Sommige stengels hebben een bruine top, daar worden de sporen gevormd.

Tip: Kijk eens onder een paaltje!

Paaltjes in het open veld zijn geliefde zitplaatsen voor vogels. Soms kun je boeiende bewijzen voor hun aanwezigheid vinden. Zoals hier, links onder een paaltje, een eindje van het fietspad af tussen stopplek 7 en 8. Het is de moeite waard om af en toe eens even te kijken als je zo’n paaltje tegenkomt tijdens een wandeling.
Kennelijk heeft er een uil op het paaltje gezeten. Een braakbal met schedelresten en kleinere botjes en haren is achter gebleven. Is het een muis geweest die opgegeten is? Met wat studie is wel te achterhalen welk diertje het geweest is als de braakbal uit elkaar gehaald wordt.

Plantjes op ons pad

Muizenstaart

Muizenstaart (24 mei 2021)

Een bijzonder plantje. Kwamen we tegen op een open plek langs het fietspad, waar maaisel heeft gelegen in de winter.

Hele kleine, bleekgroene bloemetjes met 5 tot 10 meeldraden en veel vruchtbeginsels. De bloembodem groeit helemaal uit, kan wel tot 7 cm lang worden en lijkt dan een beetje op een muizenstaart……. Aan de buitenkant van deze uitgegroeide bloembodem zitten heel veel kleine dopvruchtjes.

Het is een pioniersplantje van natte, open bodems, kan bijvoorbeeld groeien bij de ingang van een weiland waar de grond betreden wordt. Is vrij zeldzaam.

Bloeitijd: mei-juni.

Brede orchis

Brede orchis, langs het fietspad even verder dan het bankje van de stopplek. (24 mei 2021)

Op 24 mei, langs het fietspad, even verder dan het bankje van de stopplek zien we ineens de brede orchis bloeien.

Er is hier aan de rechterkant van het fietspad een slenk die zich het veld in slingert, met een rijtje bomen en struiken. Hier blijken veel orchideeën te bloeien, tussen grassen, ereprijs en boterbloemen en pinksterbloemen. Een prachtig stukje!

De brede orchis bloeit in mei en juni, het is één van de vroegste bloeiers onder de orchideeën. Komt voor in natte graslanden, liefst op plekken met kwelwater. Houdt van vrij voedselarme, licht basische grond. In de slenken is de meer voedselrijke bovenlaag verwijderd toen het gebied ingericht werd als natuurgebied. Je ziet hier dat het effect heeft gehad op de biodiversiteit!

Terug naar de fietsroutebeschrijving.


Meer informatie: