Het beekdal van de Drentsche Aa
Op de Kymmelsberg bij Schipborg heb je een prachtig uitzicht over het stroomdal van de Drentsche Aa, zoals te zien op de foto hierboven.
Je bent op deze stopplek van de fietstocht aangekomen bij het beekdal van de Drentsche Aa. Je kijkt hier uit op het Schipborgsche Diep. Allemaal kleine stroompjes, die in Drenthe ‘diepjes’ of ‘loopjes’ worden genoemd vormen samen het stroomgebied van de Drentsche Aa. Deze stroompjes zijn vaak genoemd naar de dorpjes waar ze langs komen.
Op de kaart zie je de loop van de beekjes en hoe ze zich samenvoegen tot een steeds grotere beek. Het water zoekt zo zijn weg vanaf het hoogst gelegen deel van Drenthe naar de lagere gebieden in het noorden, met een verval van zo’n 25 meter. Waar de beek de provincie Drenthe verlaat en de provincie Groningen instroomt krijgt hij pas de naam Drentsche Aa.
Tijdens deze fietstocht stoppen we twee keer bij het Schipborgsche Diep en kruisen we twee keer het Anlooër Diep. Ook komen we langs het Gastersche Holt waar een stroompje begint naar het Gastersche Diep.
IJstijd
De Drentsche Aa is ontstaan tijdens de ijstijd. De beekjes stroomden door dalen die eruit zien als rivieruiterwaarden. Eigenlijk zijn deze dalen grote erosiegeulen. Zij ontstonden bij de afvoer van massa’s smeltwater na de derde ijstijd, het Saalien. Ook zie je in dit gebied heel veel stenen. Bijvoorbeeld de hunebedden die werden gebouwd van stenen die tijdens de ijstijd hier naartoe zijn gekomen.
tekst uit de canon van Nederland over de Drentsche Aa
Stromend water
Bijgaande foto is genomen bij hoog water in de winter. Je ziet dat de beek alle ruimte heeft om te meanderen en ook om over te stromen, een groot deel van het beekdal staat in natte periodes onder water. Door het meanderen verplaatst de ligging van de beek zich voortdurend.
In de buitenbocht is de stroomsnelheid van het water het hoogst, daar slijt de oever af en soms worden er zelfs delen weggeslagen. Door de hoge stroomsnelheid is het voor planten ook lastiger om er houvast te vinden. De beek vliegt dus als het ware uit de bocht…..
In de binnenbocht stroomt het water minder snel en krijgen kleine slibdeeltjes meer kans om te bezinken. In binnenbochten kan het veel gemakkelijker dichtgroeien met planten (verlanden). Zo verplaatst de beekbedding zich. Je ziet hier dat de beek al behoorlijk dicht de weg nadert. Hier moet het afkalven in de buitenbocht dus gestopt worden door een dijk, anders zou op een gegeven moment de weg ook verdwijnen!
De Kymmelsberg
Bovenstaande foto is gemaakt vanaf de Kymmelsberg. Het is een mooi uitzichtspunt op een hoge heuvel met een bankje. De Kymmelsberg is waarschijnlijk ontstaan in de middeleeuwen. In de zeventiende eeuw liep hier de belangrijkste verbindingsweg tussen Duitsland (via Coevorden) en Groningen. De restanten van de karrensporen zijn op sommige plekken in het gebied nog zichtbaar, vooral op de heide. Door het vele transport met Hessenwagens, boerenkarren en postkoetsen over de droge en zanderige grond begon het losse zand op te waaien en ontstonden er stuifzandheuvels. De Kymmelsberg met zijn fraaie uitzichten werd een toeristisch trekpleister om over de Drentsche Aa uit te kijken en te genieten van de natuur. In de jaren dertig van de vorige eeuw werd het nog eens met een aantal meters opgehoogd om niet zijn aantrekkelijkheid voor toeristen te verliezen.
Leuk om even naar boven te klimmen en uit te kijken over het dal!
Vanaf de Kymmelsberg zie je in de zomer de beek als een smal stroompje door het landschap gaan. Vroeger toen er nog geen bossen waren en het een grote vlakte met stuifzand was kon je vanaf dit punt de kerktorens van zowel Zuidlaren als van Anloo en van Rolde zien.
Kijk ook eens naar de overkant van de beek. De paar eikenbosjes die daar groeien staan op oude rivierduinen.
Als je genoeg gezien hebt hier fietsen we verder naar de volgende plek waar je echt bij het Schipborgsche Diep kunt komen.