Heksensnot en viltbolletjes: sporen van reigers in het veld
Bovenstaande foto is gemaakt op 28 november 2021, bij Duunsche Landen, bij het bruggetje over de oude meander. Je ziet dat het grasland gemaaid is, het maaisel moet nog afgevoerd worden.
Op de brugleuning zijn enigszins onsmakelijke uitziende klodders gelei-achtig spul te zien. Net zulke klodders kun je ook op andere plekken vinden, bijvoorbeeld in grasland of aan de kant van de sloot. Deze foto is gemaakt in de herfst, maar in het voorjaar heb je nog meer kans om het ergens te zien liggen.
Wat zijn dit voor klodders?
In de zomer, direct na de voorplantingsperiode, begint bij amfibieën, zoals kikkers en padden, de aanmaak van nieuwe eitjes voor het daarop volgende jaar. De vrouwtjes gaan dus met de eitjes in de buik in winterslaap.
In het voorjaar dalen de eitjes – met zweleiwitten die om de eitjes zitten – af in de eileiders. Als het daarvoor tijd is kan het vrouwtje de eitjes afzetten in het water, waarna het door het mannetje kan worden bevrucht. In het water zwellen de zweleiwitten op. Je kunt in het voorjaar deze kikkerdril in het water van sloten en dergelijke vinden.
Wanneer bijvoorbeeld een reiger een vrouwelijke kikker of pad opeet begint het opzwellen van de kikkerdril door het aanwezige maagvocht in de maag van de reiger. Het gevolg hiervan is dat de reiger misselijk wordt en het uitbraakt. Eigenlijk is zo’n klodder dus een soort braakbal of kots van een reiger.
Het witte is gevormd door de zweleiwitten. Soms zie je allemaal zwarte puntjes in het wit. Dat zijn de eitjes, die al in de eileider omgeven waren door het zweleiwit. Dit zie je in het voorjaar. Soms zie je ook allemaal zwarte bolletjes apart van het wit. Dan is de kikker al opgegeten voordat de eitjes in de eileider afgedaald waren en nog apart van de zweleiwitten in het lichaam zaten.
Ook andere predatoren van kikker en pad, zoals de buizerd, zwarte kraai en bunzing, braken opgezwollen dril weer uit.
Het komt ook voor dat de voortplantingsorganen niet opgegeten worden door de predator. Maar ook dan gaat de dril opzwellen als er water bij komt, bijvoorbeeld regenwater.
Heksensnot of sterrenschot
Er worden verschillende namen gebruikt voor deze “reigerkots”. De naam sterrenschot is ontstaan omdat met vroeger bedacht dat dit wel eens het restant van een vallende ster zou kunnen zijn. De andere naam, heksensnot, spreekt voor zichzelf!
(Duunsche Landen, 3 oktober 2021)
(Duunsche Landen, 30 september 2021)
(Duunsche Landen, 5 februari 2021)
Nog meer braakwerk van de reiger
Reigers eten niet alleen kikkers. Ze eten ook vissen, soms zelfs hele grote vissen. Op YouTube zijn fraaie filmpjes te zien van reigers die proberen grote vissen in één keer op te eten, soms lukt het! Ze kunnen rivierkreeften uit het water vissen of zoetwatermossels, die opengebroken moeten worden. Je ziet soms de achtergebleven, lege schelp op de wal liggen.
Ook kleine zoogdieren worden gegeten, bijvoorbeeld muizen en mollen. Deze zoogdieren hebben natuurlijk een vacht. De botjes worden verteerd in het lichaam van de reiger, maar de haren worden niet zo gewaardeerd, die worden tot kleine bolletjes samengeperst en vele bolletjes met elkaar worden als één grote braakbal uitgebraakt. Bij Duunsche Landen slapen de reigers in een paar bomen aan de rand van het bos. Onder deze bomen zijn de witte uitwerpselen van de reigers te zien en de braakballen. Als je deze braakballen uit elkaar probeert te halen zijn het allemaal kleine, stevige bolletjes grijs haar, viltachtig aanvoelend.
(Duunsche Landen, 18 januari 2022)
(Duunsche Landen, 18 januari 2022)
(Duunsche Landen, 18 januari 2022)
actueel Anlooer Diep bever bos braakbal dieren Drentsche Aa duinen Duunsche Landen es hei heide heksensnot Hondsrug hunebed hunze ijstijd insect insecten kikker kunstmest kwelwater kymelsberg libel mieren mierenbroodje mol muis pad paddenstoel plant planten reiger samenwerking schapen schimmel sporen strubben verdroging vlinder vogel weilanden wind zand zoogdier