Van water afvoeren naar water vasthouden, dat is in het kort het doel van het project “verhoging beekbodem Anloërdiep. Deze ophoging maakt deel uit van het project beekverhoging in het gebied van de Drentse Aa.

Algemeen in Nederland

In het verleden was in Nederland het doel het water zo snel mogelijk af te voeren. De meanderende stroompjes werden gekanaliseerd, obstakels werden weggehaald en men wilde de omgeving zo droog mogelijk hebben om landbouw mogelijk te maken. Nat land was wat men noemde “Onland”, zoals het gebied ten zuiden van de Stad Groningen heet. Er kon geen landbouw worden uitgeoefend, alleen grasland en  hooiland was mogelijk.

Veengebieden, die van nature veel water kunnen opnemen, zijn verdwenen. De weinige overgebleven gebieden zijn aangetast door verdroging, waardoor er sprake is van bodemdaling.

Pas sinds de jaren 90 van de vorige eeuw is men tot het besef gekomen dat door de klimaatverandering er een tekort aan water dreigt, waardoor verdroging optreedt. Dit is niet alleen een bedreiging voor de landbouw, maar ook voor de natuur en drinkwatervoorziening en zelfs voor de bebouwing (verzakkingen).

De Drentsche Aa in het bijzonder

In tegenstelling tot de rest van Nederland, dat veelal beneden NAP ligt waardoor bij droogte eenvoudig water kan worden toegelaten, ligt de Hondsrug – het gebied waarin de Drentse Aa stroomt – tot wel 26 meter boven NAP. Dit heeft als gevolg dat de neerslag van nature wegloopt en er bij droogte moeilijk  water kan worden toegelaten. De neerslag die op de Hondsrug valt dient dan ook zo lang mogelijk te worden vastgehouden.

Het alternatief is water uit lager gelegen delen op te pompen. Dat water is meestal, via een lange omweg, afkomstig uit het IJsselmeer. Het probleem met dat water is dat het niet zo schoon is als het water van de Drentse Aa. Het bevat meer vervuiling en ook meer voedingsstoffen zoals fosfaten. Dit water toevoegen zou een aantasting betekenen van de biotoop van de Drentse Aa, met alle gevolgen van dien. Daarnaast betrekt het Waterbedrijf Groningen haar drinkwater uit het  oppervlaktewater van de Drentse Aa, omdat dit water van bijzonder goede kwaliteit is. Vervuiling moet dus echt voorkomen worden. Men wil de Hondsrug dan ook als een “spons” gebruiken om daarin het water op te vangen en bij droogte weer uit te halen.

Een bijkomend probleem is dat de Hondsrug keileempaketten bevat. Keileem laat slecht water door. Bij een dikte tot ongeveer 2 meter heeft het water nog wel kans om in de daaronder liggende lagen door te dringen. Bij een keileempakket dat nog dikker is, heeft het water daarvoor (veel) meer tijd nodig.

Stroom vertragende maatregelen zijn al genomen door de stroompjes die in het verleden waren gekanaliseerd weer te laten meanderen.

In dit gebied van de Drentse Aa bij Anloo, Gasteren en Schipborg zijn in het verleden veel minder ingrepen geweest dan op andere plekken bij dit soort beekjes. Toch zijn er nog wel extra maatregelen nodig. Daarom is men gestart met het project Beekverhoging. Feitelijk is het geen verhoging van de beek, maar een verhoging van de bodem van de beek.

In de loop van de jaren is de bodem uitgeslepen, waardoor de beken dieper zijn geworden en de stroomsnelheid van het water is toegenomen. Ook is hierdoor het waterpeil van de omringende gebieden relatief verlaagd.

In samenwerking met de Provincie Drenthe, Waterschap Hunze en Aa’s en met geld van het Europees Landbouwfonds voor Plattelandsontwikkeling is een project beekverhoging gestart in 3 trajecten van de Drentse Aa.

Het betreft:

Zeegserloopje,  over een lengte van 1 km, maximale verhoging 0.5 m

Anlooër diepje, over een lengte van ca 2 km, maximale verhoging 0.5 m

Taarlooschediep, over een lengte van ca 3,6 km, maximale verhoging 0.5 m

Door de verhoging zal de snelheid van de waterafvoer afnemen, zullen de stroompjes meer water kunnen opnemen en vasthouden en de omringende gebieden natter worden en ook natter kunnen blijven. Zo hoopt men de verdroging van het gebied tegen te gegaan. De werkzaamheden aan de hiervoor genoemde beekjes vormen een proefproject om te zien of dit haalbaar is.

Het einddoel is om de waterstand in de beken over een afstand van in totaal ongeveer 40 km te verhogen met ongeveer 50 cm.

De beekbodem verhoging wil men realiseren door het toepassen (toevoegen) van gebiedseigen grond en houtig materiaal.

Door het gebruik van deze materialen zal de beek meer water kunnen vasthouden en neemt de stroomsnelheid af. Bijkomend voordeel is dat de vissen in het houtige materiaal eitjes kunnen afzetten en er een schuilplaats in kunnen vinden. Zoals de bevers met het slepen van hout in water plek maken voor andere dieren doet het waterschap dat dus ook!

Het project bij het Anlooër diep is inmiddels afgerond.

Het nu afwachten of met de verhoging het juiste doel zal worden bereikt.