Hunze / bever, hunze, sporen, zoogdier

Bevers veranderen hun omgeving: er worden bomen geveld en burchten gebouwd………

Sporen van de bever: in 2008 zijn er op een paar plekken bevers uitgezet in het Hunzedal. Ondertussen hebben de bevers zich verspreid door het Hunzedal en zijn ze ook overgestoken naar de Drentsche Aa. Ze voelen zich dus goed thuis in dit gebied.

De foto’s bij dit stuk zijn op verschillende plekken langs de Hunze gemaakt.

Onder water je huis binnen gaan!

Beverfamilies leven met elkaar in een burcht. De nakomelingen blijven 2 jaar bij de ouders. Bevers graven tunnels in de oevers van een beek of rivier. De ingang van de burcht zit onder water, de tunnel loopt schuin omhoog dieper de oever in naar de verblijfsruimte. Deze ruimte waarin ze verblijven ligt net een eindje hoger dan het wateroppervlak. Meestal zijn er meerdere ingangen. De oever moet hoog genoeg zijn om een droge plek daarbinnen te kunnen maken. Bij hoog water moeten ze de ruimte ook hogerop maken. Als er te veel water komt zoeken ze tijdelijk een plek buiten de burcht.

Bovenop de burcht worden takken en andere materialen gebruikt als versteviging. De boel wordt aangesmeerd met modder. Ze nemen die modder mee vanaf de bodem van de beek. Er blijft altijd een ventilatieopening.

Een burcht is niet altijd echt opvallend. Je ziet hier een hoopje takken, wat modder, een spoor vanuit het water omhoog. Je loopt er zo aan voorbij! Onder de grond zit een ruimte waar de bevers onder water in kunnen komen. Goed om afstand te houden en het huis van de bever met respect te behandelen.

Beverdam

De ingang van de burcht zit onder water omdat de bever daardoor goed beschermd is tegen vijanden. Dat werkt natuurlijk niet goed als het water te veel zakt. Daarom gaan ze dan met takken en modder dammen bouwen om het water tegen te houden. De bevers kunnen met die dammen de waterstand heel goed regelen. In de Hunze regelt het waterschap de waterstand, het water komt nooit te laag te staan. Daardoor hoeft de bever hier geen dam te bouwen. Dat gebeurt soms wel in het gebied van de Drentsche Aa, waar de watertoevoer meer varieert in droge en natte periodes en de ingang dus wel boven water kan komen te liggen als het langere tijd droog is. Het bouwen van een dam heeft natuurlijk invloed op de omgeving. Het water wordt tegengehouden en blijft langer in het gebied, er ontstaan natte stukken waardoor allerlei dieren en planten zich kunnen ontwikkelen die anders geen goede plek hadden kunnen vinden. Het hout in het water biedt schuilmogelijkheden aan allerlei waterdieren. De bever zorgt zo voor een grotere biodiversiteit in zijn gebied en voor meer dynamiek.

Werk voor het waterschap

Holen graven in de oevers geeft problemen als het in een dijk gebeurt die het water moet keren. Langs de meanderende Hunze hebben de bevers veel ruimte, omdat de dijken op de meeste plekken een heel stuk van de beek af aangelegd zijn. Het kan dan geen kwaad als er holen in de oevers van de Hunze zitten. Maar bij het stuk bij Duunsche Landen ligt de dijk dicht langs het water van de Hunze. Er moet voorkomen worden dat de dijken het begeven.

Het waterschap controleert regelmatig of er holen op foute plekken zijn gemaakt. Soms moet de dijk extra beschermd worden door maatregelen waardoor de bevers niet meer diep in de dijk kunnen graven, bijvoorbeeld door het binnenste van de dijk te beschermen met gaas of ander sterk materiaal.

5 februari 2021: De holen die de bevers gemaakt hadden in de dijk zijn weer dicht gemaakt. De bevers gaan onder water naar binnen en graven hun gang dan zo dat ze in het hogere gedeelte van de dijk een droge ruimte kunnen maken. Voordat het waterschap aan de slag gaat wordt er goed gecontroleerd of alle bevers uit de ruimtes zijn. In de verte zie je de kraan nog bezig op een andere plek langs de Hunze.
12 oktober 2021: men is bezig met een experiment op dezelfde plek waar in het voorjaar holen zijn dichtgemaakt. Er wordt nu gaas in de dijk aangebracht om te voorkomen dat er opnieuw gegraven wordt. Het gaas wordt eerst tussen 2 platen in de grond gebracht, de platen worden weer omhoog gehaald, het gaas blijft op de plek. Kijken of het afdoende helpt om de bevers duidelijk te maken dat ze in dit stukje oever niet kunnen wonen!

Sporen van bevers

In de schemering: twee bevers in een ondiepe holte in de oever, de achterste duidelijk nog klein. Etend, want het knagen was goed te horen. Dit is in 2020, al wat later in het voorjaar, dan eten ze vooral waterplanten. Dit soort holtes in de oever zie je veel op plekken waar bevers leven. Holtes op de oever onder struiken kunnen worden gebruikt als rustplekken.
Uitgesleten pad waar de bevers oversteken tussen de Hunze en een afwateringssloot (zo’n spoor wordt een wissel genoemd). Bevers gaan niet verder dan 10 tot 20 meter van het water vandaan. Binnen die afstand moeten bomen en struiken te vinden zijn ergens in hun territorium langs het water.

De bever bezig met bosbeheer.

Naast holen graven kunnen bevers ook enorm goed knagen. Ze kunnen stevige bomen laten neervallen. Bij dunne stammetjes zie je een schuin snijvlak waar de boom of struik afgeknaagd is, maar bij dikkere bomen kun je goed zien dat de bevers er rond omheen geknaagd hebben, er ontstaat een soort kegel. Een bever heeft 2 hele grote tanden naast elkaar in boven- en onderkaak. De tanden zijn oranje door een ijzerhoudende stof die het glazuur extra sterk maakt om het hout aan te kunnen. Ze blijven steeds doorgroeien omdat ze afslijten tijdens het knagen. Als de bever langere tijd niet knaagt krijgt hij daar problemen mee, dan worden ze te lang. Schitterend als je ineens zo’n afgekloven boomstam ontdekt!

Omgeknaagde boom, de sporen van de bevertanden zijn duidelijk te zien.
De boom wordt helemaal geschild, de bevers eten de bast en de kleinere twijgen. Takken worden het water ingesleept om mee te nemen naar de burcht, als afdekmateriaal of als voedselvoorraad. Er blijft ook wel onderweg hout achter in het water. Dat kan weer een mooie schuilplek zijn voor vissen en andere waterdieren.

Hier is goed te zien dat de staart van de bever zijn pootafdrukken uitveegt, een mooi zwierig spoor tussen water en knaagplek! De staart van de bever is helemaal afgeplat, en behoorlijk breed. Hij gebruikt hem o.a. om de modder aan te plempen bij het bouwen en om heel hard op het water te slaan als hij schrikt. Hij duikt dan met een harde klap onder water.
Pootafdrukken bij de plek waar bast van de boom gegeten is.
Op deze foto zie je dat de bevers behoorlijk invloed kunnen hebben in een stukje bos. Veel bomen bij het water zijn aangeknaagd of al omgelegd. Door deze activiteiten krijg je veel dynamiek in het gebied en komt er plek voor meer verschillende dieren en planten.

Beverbeheerplan

Nu er in Drenthe steeds meer bevers leven is het belangrijk om te weten wat er gedaan kan worden om problemen met dijken en overstromingen en andere onveilige situaties te voorkomen. Ook is het van belang dat de bevers voldoende geschikte leefruimte krijgen. Er is een plan opgesteld waarin geprobeerd is om deze zaken goed te regelen, het beverbeheerplan Groningen Drenthe 2021-2025. Meer informatie over bevers en het beheerplan is te vinden via de linkjes in onderstaande blauwe balken.

juni 2020: twee bevers zitten ’s avonds terwijl het nog licht is lekker te eten van de waterplanten. Ze trekken zich niets aan van mijn aanwezigheid. Eentje komt even om het hoekje kijken en eet daarna rustig weer verder, luid knagend in de stille avond!

Kennisdocument over de bever Bij12

Beheerplan voor bevers provincies Groningen en Drenthe

actueel Anlooer Diep bever bos braakbal dieren Drentsche Aa duinen Duunsche Landen es hei heide heksensnot Hondsrug hunebed hunze ijstijd insect insecten kikker kunstmest kwelwater kymelsberg libel mieren mierenbroodje mol muis pad paddenstoel plant planten reiger samenwerking schapen schimmel sporen strubben verdroging vlinder vogel weilanden wind zand zoogdier

Naar het totaaloverzicht van extra informatie